Çocuklara bu 10 cümleyi söylemeyin!

Çocuk dünyasında birer devdir anne babalar. Kendisini koruyup kollayan, güven veren, ihtiyaçlarını anında karşılayan, sağlıklı bir şekilde büyümeleri için elinden geleni ardına koymayan. Anne baba içinse ‘dünyadaki en değerli varlıklarıdır’ çocukları. Hal böyle iken pek çok kereler çetin çekişmeler de yaşanabiliyor aralarında. Çocuk yaşının getirdiği değişiklik ve hareketliliğe, asi, inatçı ve dayatmacı davranışlara yenik düşebiliyor pekçok anne baba. Karşısındakinin çocuk olduğunu unutup yaşıtıymışçasına incitme yoluna gidebiliyor. Oysa o inatçı kişilik ve davranışın ardında öyle savunmasız bir çocuk var ki; tam da anne babasının gözlerinin içine bakan, onlardan güzel bir söz, sevgi, şefkat, anlayış bekleyen. İşte uzmanlar, anne babalara bu çekişme anında her ne olursa olsun söylenmemesi gereken bazı cümleler olduğunu vurguluyor. Zira bu cümleler çocuk kalbinde ve gelişiminde iyileşmesi zor yaralar açabiliyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Arzu Önal, çocuklara en zor anlarda bile söylenmemesi gereken 10 cümleyi anlattı.

1. SENİ BIRAKIP GİDİCEM!

Sinirlerin hayli gerildiği anlarda özellikle de annelerin çocuklarına şıp diye söyleyebildikleri bu cümle, çocukları son derece derinden etkileyen korkutucu bir etkiye sahip. Oysa çocukluk çağında kişilik gelişiminin yapıtaşı olan güven duygusunun sarsılmaması gerekiyor. Her ne yapmış olurlarsa olsunlar bu cümle karşılarına tehdit olarak çıkmamalı. Anne-babaların hiçbir surette çocuklarını bırakmayacakları mesajını sık sık vermesi ve asla terk etmekle tehdit etmemesi gerekiyor.

2. SENİ ARTIK SEVMİYORUM

Öfke nöbeti sırasında “seni artık sevmiyorum” derken, karşınızdakinin sizin sevginize, sonsuz şefkatinize muhtaç bir çocuk olduğunu neden aklınıza getirmiyorsunuz? Üstelik böyle dediğiniz için çocuğunuzun o davranışından vazgeçeceğini sanıyorsanız da yanılıyorsunuz. Siz siz olun, çocuklar için tam bir yıkım olan bu cümleden kesinlikle kaçının. Çocukta “seni bırakıcam” duygusuna da yol açabilen bu cümleyi söylemek yerine, ona neden kızdığınızı anlatmanız en doğrusu. Çocuğunuz size “seni artık sevmiyorum” dese bile siz ona “ama ben seni çok seviyorum ve her zaman seveceğim” diyerek cevap verin.

3. ÇOK YETENEKSİZSİN

Ebeveyn çocuğun hayatında oldukça önemli yer tutuyor. Bu nedenle onlardan gelen eleştiriler çocuğu derinden etkiliyor, yaralıyor. Sert eleştiriler yerine daha iyi olması için yol göstermek ya da yetenekli olduğu gözlemlenen başka alana yönlendirmek daha motive edici bir yaklaşım.

4. O SENDEN DAHA AKILLI, ÇALIŞKAN

Kıyaslama erişkinlerin olduğu gibi çocukların da hoşlanmadığı bir durum. Özellikle çocuklar ebeveynlerinin gözünde özel ve farklı olmak isterler. Bunun aksine arkadaşıyla, kardeşiyle ya da akranlarıyla kıyaslanan ve yetenekleri küçümsenen, yaptıkları eleştirilen çocuk kendine güvenini yitirebiliyor. Özgüven eksikliği sorunu bir ömür boyu karşısına çıkabiliyor da. Üstelik anne babasının başkalarını kendisinden daha çok sevdiği duygusuna da kapılabiliyor.

5. YEMEZSEN BAŞKA ÇOCUKLARA VERİRİM

Yemek saatleri pekçok anne babayı çocuğuyla karşı karşıya getirirken her iki taraf da dayatmacı bir tavır sergilediklerinden sinirler hayli gerilebiliyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Arzu Önal, çocuklara yemek yedirmeye çalışırken tehditkar davranmaktan kaçınmak gerektiğini belirtiyor. Zira anne çocuk için ‘doyuran’ bir imge olduğundan “yemezsen başka çocuklara veririm” gibi sözlerle bunu yapmaktan vazgeçeceğini belirtmesi, çocukta hayal kırıklığı ve özgüven düşüklüğü yaratabiliyor.

6. YAPMAZSAN POLİS AMCA, BEKÇİ SENİ GÖTÜRÜR

Bu tarz yaklaşımlar çocukları korkutuyor ama esas korktukları çok daha önemli birşey var. O da anne-babalarının onları ‘koruyamaması’ sonucu birilerinin onları götürebileceği. Çocukların güven duygusuna sonsuz ihtiyaç duydukları düşünüldüğünde bu tarz davranışlar onları son derece olumsuz etkileyebiliyor ve her an terk edilebileceği hissine kapılabiliyor.

7. HASTANEYE GİDERİZ, DOKTOR İĞNE YAPAR

Çocuğa yapılacak uyarıların şekli yaşa göre değişmekle birlikte korkutma içermemesi son derece önem taşıyor. Örneğin duvara tırmanmaya çalışan bir çocuğa “Çıkma oraya düşersin sonra seni hastaneye götürürüz, doktor iğne yapar” demek çocuğu tek bir şeyden korumaya çalışırken aynı zamanda hastaneden ve doktordan, müdahalelerden de korkutmak anlamına geliyor. Çocuğun hastalandığı durumda hastaneye ve doktora gitmekte ayak diretmesi de kaçınılmaz oluyor.

8. OKULA GİTMEK İSTER MİSİN?

Bu da anne babanın çocuğa söylememesi gereken önemli bir cümle. Zira çocuğa okulun tercihe bağlı olduğu ve istenirse gidilmeyeceği fikrini veriyor. Çocuk bu durumda evde istediğini yapmak varken okulu tercih etmeyebiliyor. Okul süreci sancılı bir hal alıyor, çocuk derslerine odaklanmakta da sorun yaşayabiliyor.

9. ANNENİ Mİ DAHA ÇOK SEVİYORSUN BABANI MI?

Anne babaların çocuklarına sorarken eğlenceli olduğunu düşündükleri bu söz aslında çocuk dünyasında tahmin edilemeyecek sıkıntılara yol açabiliyor. “Anneni mi daha çok seviyorsun babanı mı” derken çocuğu seçim yapmak durumunda bırakmak, anne babasına karşı çocuğu zor duruma sokabiliyor. Çocuk beyninde, ruhunda ve kalbinde baskı yaşamasına neden olabiliyor. Anne babanın böyle bir soru yerine “hangimizle oyun oynamak daha çok hoşuna gider” demesi çocuğun kiminle daha iyi vakit geçirdiğini anlamak için yol gösterici olabilir.

10. KORKMA BİRŞEY OLMAYACAK

Çocuklar doğduklarında korku nedir bilmiyor ancak zamanla anne babaların davranışları ile korkuyu öğreniyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Arzu Önal, “Korkma” sözünün de korkulacak birşeyler olduğu anlamına geldiğini belirterek “Anne baba böyle söyleyerek aslında çocuğu motive ettiğini düşünürken aslında korku duygusunu aşılıyor. Çocuğu kandırmak yerine olacakları anlayabileceği bir dilde anlatmak gerekiyor” diyor.