Sınavın mı var derdin var

Sınav kaygısız olmaz ama ne kadarı yarar ne kadarı zarar? Kaygıyı olumlu kullanmak aslında elimizde. Doğru programlama, stres anında neler yapılabileceğini öğrenme ve kontrol duygusunu hissedebilme sınav kaygısı ile baş etmekte anahtar noktalardır.

Kaygı belirtilerini hepimiz biliriz; kalbin hızlı çarpması, nefes alıp verme hızında artış, sinirlilik hali, titreme –terleme, ağız kuruluğu, mide şikâyetleri (iştahta değişiklikler), bağırsak hareketlerinde değişme (İshal / kabızlık), telaşlı olma, gerekli eşyalarını bulamama, baş ağrısı, karın ağrısı, bulantı, uyku bozuklukları, konsantre olamama, olumsuz düşünceler (başaramama ile ilgili), ortamdan uzaklaşmak isteme, yorgunluk belirtileri.

Çocuğunuzda sınav kaygısı olduğunu nasıl anlayabilirsiniz?

Sınav kaygısı sadece sınav sırasında endişelenme ve heyecan olarak değil, ders çalışma evresinden itibaren farklı şekillerde kendini belli edebilir.

Çocuğunuz ders çalışmaktan rahatsız oluyorsa,
Ders çalışmayı sürekli erteliyorsa,
Derslerle ilgili konuşmak istemiyor veya geçiştiriyorsa,
Saatlerce ders çalışıyor, ancak çalıştığı konuyu anlamıyorsa,
Kendisinden beklenen başarıyı gösteremiyor ise kaygı düzeyinin araştırılmasında yarar vardır.

Ayrıca öğretmenine ve kendine de direk olarak sorabilirsiniz;

Sınavda, terliyor, kalbi sıkışıyor, elleri titriyor, nefesi daralıyor, çok heyecanlanıyorsa,
Sınavda sürekli başarısız olacağını düşünüyorsa,
Sınava konsantre olamıyorsa! yine kaygı ön planda düşünülmelidir.

Sınav günü neler yapılmalı / yapılmamalı?

Hazırlık:

Sınav için gerekli materyaller liste halinde önceden oluşturulmalı
Sağlıklı ve yeteri kadar kahvaltı/öğle yemeği yenmeli
Çok fazla kafein ve uyarıcı almamalı (zaten yerince gerginlik olduğu için fazladan uyarıcı almaya gerek yok)
Sınav yerine erken gidilmeli

Rahatlama:

Sınavdan 1 saat önce rahatlatıcı bir şey yapılmalı (yoga, meditasyon, gevşeme egzersizi, sakinleştirici bir müzik v.s)
Son dakika tekrarlarından uzak durulmalı (bilgileri unutturabilir!)
Moral bozabilecek arkadaşlardan uzak durulmalı, sohbetten kaçınılmalı

Sınav sırasında

İlk izlenim: Yönergeler okunmalı, tüm sınav kağıdı gözden geçirilmeli ve yönergeler tekrar okunmalı
Öğrenilen bilgilerin gösterilmesi için bunun iyi bir fırsat olduğu düşünülmeli
Programlı olmak: Önce sınavın basit kısımları çözülmeli. Bu, kendine olan güveni arttırıcı ve kaygıyı azaltıcı bir yaklaşımdır.

Olası korkular ve yapılacaklar

Bir soruda takılma: o soruyu atlayıp daha önce çözebildiğiniz sorular olduğunu hatırlayarak kaygıya yer verilmemeli
Sınavı bitirememekten korkma: iyi cevaplanan sorulara odaklanılmalı
Sınavı tekrar gözden geçirmeye vakit yok endişesi: önce cevaplar kontrol edilmeli( kayma olmaması için), zaman varsa sorulara dönülmeli.
En çok atlanan ve en değerli zaman “denem sınavları sonrası”

Öğrenilmeli:

Deneyimlerden çıkarımlar yapmak için sınav sonrası mutlaka zaman ayrılmalıdır.
Sınav kaygısını azaltmakta hangi yöntemler daha iyi geldi? Notlar alınmalı.
Kaygıyı azaltmakla ilgili planlar stratejik, dikkatli ve yaratıcı olmayı sağlar.

Gözden geçirme:

Gelecekte nelere dikkat etmeliyim?
Yeni yöntemler geliştirmezsem neler kötü gidebilir?
Daha yüksek puan için şimdiki çalışmada nelerin işe yaramadığı belirlenmeli, liste yapılmalı ve her sınavda bu listeye bir şeyler daha ekleme stratejisi güdülmelidir.

Ödül:

Kendini cezalandırma ya da olumsuz düşüncelerin hiçbir yardımı olmaz!
Kendini tanımak için bir deneyim olduğu düşünülmeli ve çaba harcandığı için kendini ödüllendirmeli.

Kaygı bir çeşit “huy” olarak düşünülmeli, bunun başarı için bir araç olduğu düşüncesine dönüştürülmelidir. Biraz kaygının normal olduğunun bilinci içinde olunmalı. En iyisini yapma arzusu içinde olunduğu ve bunun da bir enerji gerektirdiği hatırlanmalı. Kontrol edilebilir düzeyde tutulmak kaydı ile tabii!